Dzień 13 grudnia to w Kościele powszechnym liturgiczne wspomnienie św. Łucji, dziewicy i męczennicy. Św. Łucja żyła na przełomie III i IV wieku w Syrakuzach na Sycylii, gdzie poniosła męczeńską śmierć za wiarę w Chrystusa podczas prześladowań cesarza Dioklecjana. Jest patronką osób cierpiących na choroby oczu i niewidomych, a także symbolem światłości i nadziei. Według tradycji ofiarowała swoje życie Bogu, zachowując dziewictwo, i odrzuciła zaloty poganina, co sprowadziło na nią gniew i prześladowania. Jej imię, które oznacza „światło”, stało się inspiracją dla licznych zwyczajów, zwłaszcza w krajach skandynawskich, gdzie dzień jej wspomnienia wiąże się z obchodami święta światła. Ikonografia przedstawia ją często z palmą męczeństwa oraz tacą, na której leżą oczy, co nawiązuje do legendy o okrutnym wyłupieniu jej oczu w czasie tortur.
biogram
Łucja pochodziła z Syrakuz na Sycylii. Najstarszy żywot św. Łucji pochodzi z V wieku. Według niego Święta miała pochodzić ze znakomitej rodziny. Była przeznaczona dla pewnego młodzieńca z niemniej szlachetnej rodziny. Kiedy udała się z pielgrzymką na grób św. Agaty do pobliskiej Katanii, aby uprosić zdrowie dla swojej matki, miała się jej ukazać sama św. Agata i przepowiedzieć śmierć męczeńską. Doradziła jej też, by przygotowała się na czekającą ją ofiarę. Kiedy więc Łucja powróciła do Syrakuz, cofnęła wolę wyjścia za mąż i rozdała majętność ubogim; złożyła także ślub dozgonnej czystości. Gdy wkrótce wybuchło prześladowanie chrześcijan, kandydat do jej ręki zadenuncjował ją jako chrześcijankę. Kiedy nawet tortury nie załamały bohaterskiej dziewicy, została ścięta mieczem. Działo się to 13 grudnia ok. 304 roku. Święta miała 23 lata (lub 28, bo w życiorysach można spotkać rok 286 jako datę urodzenia).
Legenda ozdobiła heroiczną śmierć św. Łucji pewnymi szczegółami, których autentyczność trudno sprawdzić. Święta miała być m.in. wiedziona na pohańbienie do domu publicznego, ale żadną siłą nie mogli oprawcy ruszyć jej z miejsca, nawet parą wołów. Kiedy sędzia nakazał spalić ją na stosie, ogień jej nie tknął. Sędzia wtedy w obawie rokoszu skazał ją na ścięcie. Jednak i to przeżyła. Przyniesiona do domu, poprosiła jeszcze o Komunię świętą i dopiero po jej przyjęciu zmarła. Autor opisu jej męczeńskiej śmierci zostawił nadto przepiękny dialog Świętej z sędzią, swego rodzaju arcydzieło nauki moralnej ku zachęcie chrześcijan i ich podbudowaniu.
Posiadamy tak mało informacji o św. Łucji, że niektórzy historycy byli skłonni wykreślić ją z Martyrologium Rzymskiego. W roku 1894 znaleziono jednak w Syrakuzach na cmentarzu św. Jana starożytny napis w języku greckim, który orzeka, że grób ten wystawiła swojej pani Łucji niejaka Euschia.
Relikwie św. Łucji były między rokiem 1204 a 2004 przechowywane w Wenecji, która po 800 latach zdecydowała się je „wypożyczyć” Syrakuzom. Imię Łucji od czasów św. Grzegorza Wielkiego wymienia się w Kanonie rzymskim. Jest patronką Szwecji oraz Toledo; ponadto także krawców, ociemniałych, rolników, szwaczek, tkaczy; orędowniczką w chorobach oczu.
W Skandynawii otoczona jest wielkim kultem. Jej wspomnienie jest świętem światła, kiedy to dzieci zgodnie z tradycja idą w pochodzie prowadzonym przez dziewczynę w wieńcu z zapalonymi świecami na głowie. Tradycja wróżb w dzień św. Łucji spotykana jest także w innych krajach, choćby u słowackich górali. Polscy górale także pamiętają o św. Łucji – od tego dnia przepowiadają pogodę na cały kolejny rok. Jest to również tradycyjny dzień rozpoczęcia przygotowań do Godów.
patronat
Jest patronką osób cierpiących na choroby oczu i niewidomych, a także symbolem światłości i nadziei.
znaczenie liturgiczne
Wspomnienie św. Łucji przypada 13 grudnia, ponieważ według tradycji była to data jej męczeńskiej śmierci w 304 roku podczas prześladowań chrześcijan za czasów cesarza Dioklecjana. W starożytnym kalendarzu juliańskim 13 grudnia wypadał blisko dnia przesilenia zimowego, najkrótszego dnia w roku, co dodatkowo nadało jej kultowi symboliczny wymiar światłości w najciemniejszym czasie. Jej wspomnienie przypada w okresie Adwentu, co dodaje mu szczególnego wymiaru symbolicznego. Św. Łucja, której imię oznacza „światło”, staje się w tym czasie znakiem nadziei i oczekiwania na przyjście Chrystusa – Światłości świata. W liturgii tego dnia akcentowana jest wartość męczeństwa jako świadectwa wiary i podkreślane jest, że prawdziwa światłość, jaką jest Chrystus, rozprasza mroki zła i grzechu.
ikonografia
W ikonografii przedstawia się św. Łucję w stroju rzymskiej niewiasty z palmą męczeństwa w ręce i z tacą, na której leży para oczu. Według bowiem dawnej legendy miała mieć tak duże i piękne oczy, że ściągała nimi na siebie powszechną uwagę. Widząc zachwyt nawet u oprawców, kazała sobie oczy wyłupić. Na tę pamiątkę w dzień jej dorocznego święta w Syrakuzach niesie się na drogocennej tacy „oczy św. Łucji”. Św. Łucja była tak dalece czczona jako patronka od chorób oczu, że nawet Dante modlił się do niej, kiedy zaczął chorować na oczy (Raj, Pieśń 32, 136). Atrybutami św. Łucji są: lampa, miecz, palma męczeństwa, płomień u stóp; na tacy oczy, które jej wyłupiono; sztylet.
modlitwy i litania
Wszechmogący Boże, ożyw w nas gorliwość przez wstawiennictwo świętej Łucji, dziewicy i męczennicy, † abyśmy za jej przykładem postępowali na ziemi jak dzieci światłości, * a w niebie oglądali jej chwałę. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, † który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, * Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.
cytat
„Ciało może zostać zniszczone, ale dusza pozostaje nieskalana i żyje dla Boga.” cytat przypisany św. Łucji
Słowa te odzwierciedlają jej niezłomność w wierze i gotowość do poniesienia najwyższej ofiary dla Chrystusa. Oddają również głęboki sens jej męczeństwa, które stało się świadectwem niezniszczalności ducha w obliczu przemocy i śmierci.
Choć bezpośrednich zapisów jej wypowiedzi nie ma w historycznych źródłach, tego rodzaju sentencje przypominają wiernym o odwadze i duchowej mocy, jakie św. Łucja czerpała z wiary w Boga.
Udostępnij:
