W Kościele katolickim 25 marca obchodzimy uroczystość Zwiastowania Pańskiego – jedno z najpiękniejszych wydarzeń w historii zbawienia. Tego dnia wspominamy moment, kiedy archanioł Gabriel zwiastował Maryi, że za sprawą Ducha Świętego pocznie i porodzi Syna Bożego. W Polsce od 1998 roku uroczystość ta jest także dniem modlitwy w intencji obrony życia — obchodzimy wtedy Dzień Świętości Życia, przypominając o wartości każdego ludzkiego istnienia od poczęcia aż do naturalnej śmierci. Dzisiejsza uroczystość przypomina nam o początku nowej ery w dziejach ludzkości — o chwili, gdy Bóg z miłości do człowieka stał się jednym z nas. Zwiastowanie łączy się nierozerwalnie z tajemnicą Wcielenia, która prowadzi przez mękę, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa do naszego zbawienia. To, że święto przypada często w okresie Wielkiego Postu, jeszcze mocniej podkreśla tę głęboką jedność tajemnic wiary.

HISTORIA UROCZYSTOŚĆI

Początki święta Zwiastowania sięgają V wieku i Kościoła Wschodniego. Na Zachodzie zostało ono przyjęte w czasach papieża św. Grzegorza Wielkiego (+604).
Świadectwa obchodzenia tego święta znajdujemy w Konstantynopolu (VI w.), Antiochii (koniec VI w.) oraz w Jerozolimie (I połowa VII w.).
Na Zachodzie (Rzym i Hiszpania) uroczystość potwierdzono w VII wieku.

Pierwotnie Zwiastowanie miało charakter święta Pańskiego, koncentrując się na Wcieleniu Syna Bożego.
Z czasem lud chrześcijański nadał mu także charakter maryjny, czcząc Maryję jako wybraną na Matkę Zbawiciela.

Ważnym świadectwem pobożności jest bazylika Zwiastowania w Nazarecie, wybudowana już w IV wieku przez Józefa z Tyberiady.
Obecna, okazała świątynia została wzniesiona przez franciszkanów i poświęcona w 1969 roku.

DLACZEGO 25 MARCA?

Wybór daty 25 marca związany jest z symboliczną dziewięciomiesięczną różnicą od Bożego Narodzenia (25 grudnia).
Pierwsi chrześcijanie przywiązywali wielką wagę do końca marca i początku kwietnia, nawiązując do żydowskiego święta Paschy i początku nowego życia.

MODLITWY ZWIĄZANE Z UROCZYSTOŚCIĄ

Zdrowaś Maryjo i Anioł Pański to dwie główne modlitwy przypominające o tajemnicy Zwiastowania.

• Zdrowaś Maryjo: łączy słowa archanioła Gabriela i św. Elżbiety.
  Dopiero w XVI wieku papież św. Pius V dodał znaną nam dziś końcową modlitwę.
  Rozpowszechnienie „Zdrowaś Maryjo” zawdzięczamy także modlitwie różańcowej.

• Anioł Pański: modlitwa odmawiana trzy razy dziennie – rano, w południe i wieczorem – przypominająca scenę Zwiastowania.
  Paweł VI w adhortacji Marialis cultus zachęcał do jej codziennego odmawiania, podkreślając jej prostotę i głębię.

ZWIASTOWANIE W SZTUCE

Scena Zwiastowania od wieków była inspiracją dla malarzy i artystów.
Najstarsze przedstawienia pochodzą z II wieku (katakumby św. Pryscylli).
Wielcy mistrzowie jak Giotto, Fra Angelico, Simone Martini czy Masaccio ukazywali w swoich dziełach moment spotkania Maryi z aniołem.

Typowe symbole przedstawień:

• Lilia – czystość Maryi

• Berło lub gałązka oliwna – królewska godność i pokój

• Duch Święty w postaci gołębicy – obecność Boża